การล่มสลายของดีทรอยต์

มื่อวันเสาร์ที่ 24 สิงหาคม 2556 ผู้เขียนได้เดินทางไปดูความวิบัติของนครดีทรอยต์ด้วยตนเอง โดยได้รับความกรุณาจากนักศึกษาและคนไทยในนครแอน อาร์เบอร์ ซึ่งเป็นเมืองการศึกษาตั้งอยู่ห่างจากนครดีทรอยต์ประมาณ 70 กิโลเมตร ได้เห็นภาพที่น่าสนใจมานำเสนอ นครดีทรอยต์ที่ว่าล้มละลายนั้น มีมูลหนี้สูงถึง 540,000 ล้านบาท {1} หรือประมาณหนึ่งในสี่ของงบประมาณแผ่นดินของไทย จึงทำให้บริการสาธารณะต่างๆ พิกลพิการไป ถนนหนทางก็เสื่อมโทรม ตำรวจก็มีจำกัด ซึ่งแน่นอนทำให้อาชญากรรมเพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว นครแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อปี 2353 หรือ 202 ปีก่อน ปีที่มีประชากรสูงสุดคือปี พ.ศ.2503 โดยในเขตนครมีประชากรถึง 1,670,144 คน ณ ขนาดเมืองที่ 359 ตารางกิโลเมตร แต่ลดลงเหลือเพียง 713,777 คนในการสำมะโนล่าสุด พ.ศ.2553 และล่าสุดเหลือประมาณ 700,000 คน เท่านั้น การที่ประชากรลดก็เพราะอุตสาหกรรมยานยนต์ย่ำแย่ลง คนจึงย้ายออก อย่างไรก็ตาม พึงเข้าใจว่า "ดีทรอยต์" ที่ทรุดโทรมนี้หมายเฉพาะถึงตัวนครเท่านั้น ยกเว้นใจกลางเมืองยังสวยงามสำหรับนักท่องเที่ยว แต่ในเขตมหานคร หรือ Metropolitan Detroit ซึ่งรวมเขตชานเมืองและเมืองบริวาร ประชาชนไม่ได้ลดลงคือยังมีราว 4.3 ล้านคนโดยที่บ้านในนครดีทรอยต์ขาดสาธารณูปโภครุนแรงและขาดงาน ทำให้ผู้คนละทิ้งบ้านไปเป็นจำนวนมาก จากข้อมูลขององค์กรการเงินเคหะการแห่งสหรัฐอเมริกา (Federal Housing Finance Agency) พบว่า ราคาบ้านในมหานครดีทรอยต์ (รวมนครดีทรอยต์และเมืองบริวาร) มีค่าสูงสุดในช่วงไตรมาสที่ 2 ของปี 2548 และเริ่มตกต่ำลงมาโดยตลอด ก่อนวิกฤติเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาในไตรมาสที่ 1 ของปี 2550 เสียอีก มาตกต่ำสุดขีดในไตรมาสที่ 1 ของปี 2554 โดยราคาลดลงเหลือเพียง 54% ของราคาสูงสุด แต่หลังจากนั้นก็ค่อย ๆ ฟื้นคืน จน ณ กลางปี 2556 ราคาเพิ่มขึ้น 27% จากจุดต่ำสุดในระยะเวลา 27 เดือนที่ผ่านมา สิ่งที่เราได้เรียนรู้จากกรณีดีทรอยต์ก็คือ การปล่อยให้มีการบริหารเมืองที่ขาดความโปร่งใส เต็มไปด้วยทุจริต ย่อมก่อให้เกิดปัญหาอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ เรายังได้เรียนรู้ว่าเมื่อเศรษฐกิจพังทลายลง ราคาอสังหาริมทรัพย์ก็แทบจะไม่มี จึงมีปรากฏการณ์ขายบ้านราคา 1 ดอลลาร์ สิ่งสำคัญเกี่ยวกับการพัฒนาเมืองอีกอย่างหนึ่งก็คือ เมืองในอเมริกาต่างขยายตัวในแนวราบอย่างไม่สิ้นสุด ทำให้บริการสาธารณูปโภคต่างๆ ไม่เพียงพอ ยิ่งมาประสบปัญหาทางการเงิน ก็ยิ่งเสื่อมทรุดหนัก