โสภณ พรโชคชัย: โบราณสถานย้ายได้ ถ้าจำเป็น อย่ายึดติด!

ในการก่อสร้างสาธารณูปโภคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นรถไฟ เขื่อน ฯลฯ เพื่อความอยู่ดีกินดีของประชาชนและสังคมโดยรวมนั้น บางครั้งโบราณสถานหรือสถานที่สำคัญๆ ต่างๆ ก็สามารถรื้อย้ายไปสร้างยังที่ใหม่ได้ การนี้ไม่ถือเป็นการลืมรากเหง้า ไม่ถือเป็นการ “หมิ่น” หรือไม่เคารพโบราณสถาน ในทางตรงกันข้ามการบางทีบางคนก็ไม่กล้าแตะต้อง ต้องย้ายสาธารณูปโภคหนีเพียงเพราะกลัวเกิดทัศนะอุจาดกับโบราณสถาน ทำให้สิ้นเปลืองเงินทองของประชาชน ทำให้ประชาชนยากจนลง อันที่จริงโบราณสถานทั้งหลายย้ายไปตั้งที่ใหม่ได้ตามความเหมาะสมเพื่อให้เกิดความสง่างามยั่งยืน และไม่ให้ “คนตายขายคนเป็น” คือการระลึกถึงบรรพบุรุษ ไม่ใช่ต้องสร้างความเดือดร้อนแก่ชนรุ่นหลัง ตัวอย่างที่เห็นชัดในประเทศไทย ก็มี เช่น การย้ายอำเภอแม่เมาะทั้งอำเภอ ทั้งบ้าน ทั้งวัดและสถานที่ราชการไปตั้งที่ใหม่ เป็นต้น ในประว้ติศาสตร์โลกก็มีคือ “อะบูซิมเบล” ซึ่งเป็นมหาวิหารของอียิปต์โบราณอันประกอบขึ้นจากหินขนาดใหญ่สองก้อน มีลักษณะเป็นรูปปั้นองค์ฟาโรห์ทั้งสี่ ส่วนองค์ที่สองถล่มลงเนื่องจากแผ่นดินไหว ตั้งอยู่ทางใต้ของอียิปต์ บนริมฝั่งตะวันตกของทะเลสาบนัสซอร์ การย้ายมหาวิหารนี้เป็นเงินสูงถึง 200 ล้านโครนา (SEK) หรือ 656 ล้านบาท แต่ถ้าเป็นในวันนี้จะเป็นเงิน 1,700 โครนา (SEK) หรือ 5,576 ล้านบาท) การย้ายทำให้เกิดความยั่งยืนเพราะได้วางแผนให้เป็นที่ตั้งที่เหมาะสม และหลังจากนั้นก็ยังมีนักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวมากขึ้น ถือได้ว่ามากกว่าแต่ก่อนด้วยซ้ำไป กล่าวได้ว่าการย้ายที่ตั้งของมหาวิหารนี้ ยิ่งดึงดูดให้มีการท่องเที่ยวมากขึ้น ดังนั้นในการเวนคืนหรือทำการใดๆ เพื่อสาธารณประโยชน์ โบราณสถานใด ๆ ก็สามารถเคลื่อนย้ายได้ ไช่ว่าต้องยึดติดอยู่แต่ที่เดิม แนวคิดคร่ำครึที่ห้ามแตะต้องแบบนี้ เป็นแนวคิดแบบกฎุมพีที่ไม่ได้เห็นแก่ประโยชน์ของส่วนรวมเป็นที่ตั้ง
ที่มา : prachatai.com/journal/2019/06/83058