ความจริงที่ต้องรู้ ชุมชนป้อมมหากาฬ / โดย ดร.โสภณ พรโชคชัย

                จริงๆจะเรียก “ชุมชน” ก็คงไม่ได้เต็มปากนะครับ เพราะมีอยู่แค่ 16 ครัวเรือนที่ดื้อแพ่ง ความจริงคนเหล่านี้ไม่ได้รวมตัวกันเป็นชุมชนโบราณที่ต้องอนุรักษ์ไว้คู่โบราณสถาน การต่อสู้ของพวกเขาไม่ใช่ “ไพร่” (แดง) ต่อสู้กับอำมาตย์ พวกเขาก็ไม่ใช่ “มวลมหาประชาชน” ที่ต่อสู้กับทรราชใดๆ แต่ต่อสู้เพื่อจะยึดเอาสถานที่ซึ่งเป็นสมบัติของประชาชนโดยรวมไปใช้ส่วนตัวหรือไม่ต้องลองพิจารณากันดู ป้อมมหากาฬสร้างในสมัยรัชกาลที่ 1 และในสมัยรัชกาลที่ 3 เมื่อได้สร้างวัดราชนัดดารามก็ได้พระราชทานที่ดินบริเวณใกล้เคียงให้ข้าราชบริพารที่ดูแลวัดได้อยู่อาศัย พอถึงสมัยรัชกาลที่ 5 มีการรื้อป้อมและกำแพงเมืองบางส่วนเพื่อสร้างถนน จึงได้พระราชทานที่ดินบริเวณชุมชนในปัจจุบันให้ผู้ทำคุณแก่แผ่นดินซึ่งเป็นบุคคลสำคัญได้อยู่อาศัยและออกโฉนดไว้ด้วย ชุมชนป้อมมหากาฬจึงเป็นชุมชนใหม่ที่เกิดขึ้นในระยะ 50-60 ปีมานี้เอง ไม่ใช่เกิดมาพร้อมกับการสร้างป้อมเมื่อ 234 ปีที่แล้ว การอ้างถึงภูมิปัญญาและวิถีชีวิตของชุมชนโบราณจึงเป็นการกล่าวอ้างลอยๆที่เป็นความเท็จ มีความพยายามอ้างอิง (ส่งเดช) เช่น บ้านตำรวจวัง ก็ไม่พบความเกี่ยวข้อง หรือวิกลิเกพระยาเพชรปาณี ก็ไม่สามารถชี้ชัดว่ามีอยู่จริงตรงบริเวณไหน ชุมชนนี้จึงไม่ได้มีลักษณะเด่นเหมือนชุมชนโบราณ เช่น ชุมชนบ้านปูน ชุมชนบ้านบาตร ชุมชนบ้านช่างหล่อ ฯลฯ ที่มีมาแต่โบราณแล้ว

ที่มา: http://www.lokwannee.com/web2013/?p=236713
วันที่ 8 ก.ย. 2559